ORUCUN KAZASI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
Ramazan orucunun kazası, Ramazan ayında tutulmayan her bir oruç günü için Ramazandan sonra oruç tutmak demektir.
Ramazan ayında ister özürlü, ister özürsüz bir gün veya daha fazla oruç tutmayanların, tutmadıkları gün sayısı kadar oruçlarını Ramazandan sonra bire bir kazâ etmeleri farzdır.
Ramazan orucunun kazâsı ne zaman ve nasıl yapılır? Ramazan orucunun kazâsı bayram günleri dışında her gün yapılabilir. Kaza orucunun şartları, vacipleri, sünnetleri, mekruhları ve kaza orucunu bozan hususlar tıpkı Ramazan orucunda olduğu gibidir.
Kaza orucu için, Ramazan orucunda olduğu gibi, sahurda veya bir şey yiyip içmemek şartıyla en geç kaba kuşluğa kadar niyet edilir. Niyet, “Niyet ettim Allah rızası için gününde tutamadığım en son Ramazan orucunun kazasını yapmaya” diye yapılır. Niyet dil ile yapılabileceği gibi, kalp ile de yapılır. Niyet için esas olan, o gün kaza orucu tutmaya karar vermektir.
1 - Hasta veya yolcu iken oruç tutmayanlar, oruçlarını kaza etmeye imkan bulamadan ölürlerse üzerlerine herhangi b ir oruç yüklenmez. Fakat iyileştikten veya mukim olduktan sonra ölürlerse tutamadıkları oruçların miktarınca kaza lazım gelir. Kaza edemedikleri günler içinde sadaka’i fitır ölçüsünde, bir fakire yemek verilmesini vasiyet ederler.
Hz. Aişe (r.a)’dan Rasulullah (s.a.s)’in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
“Oruç borcu olarak ölen kimsenin yakınlarından biri onun yerine oruç tutabilir.”(Buhari, Müslim, Ebu Davud)
İbni Ömer (r.a)’den Rasulullah (s.a.s)’in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
“Üzerinde bir aylık oruç borcu olarak ölen kimsenin yerine yakınlarından biri her gün için bir yoksul doyursun.” (Ebu Davud, İbni Mace)
İbni Abbas (r.a) şöyle demiştir:
“Bir adam Ramazanda hasta olur da oruç tutamaz ve sonradan ölürse; onun namına her gün için bir yoksul doyurulur. Kaza etmek gerekmez. Eğer oruç adamışsa adak orucunu yakınlarından birisi kaza eder.”(Ebu Davud, Beyhaki)
2- Bütün Ramazan ayını baştan sona kadar delirmiş olarak geçiren kimsenin Ramazan orucunu kaza etmesi gerekmez. Fakat Ramazanın içinde deliliği son bulursa o günden önceki tutamadığı oruçları kaza eder ve kalan Ramazan günlerinde oruç tutar.Allah’u Teala şöyle buyuruyor:
“Kim Ramazan ayına erişirse onu oruçlu geçirsin.”(Bakara: 185)
3- Bütün Ramazanı baygın geçiren kimse ayılınca kaza ile mükellef olur.
Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu:
“Çocuk buluğa erinceye kadar, deli olan iyileşinceye kadar, uykuda olan uyanıncaya kadar kendilerine günah yazılmaz.”(Ebu Davud, Ahmed)
4- Gündüzleyin hayızlı bir kadın temizlenince, misafir, yolculuğunu bitirince, çocuk bülüğa erince, gayri müslim, müslüman olunca günün geri kalan kısmında oruca devam eder.
5- Ramazan orucu bir biri arkasınca kaza edildiği gibi ayrı ayrı günlerde de kaza edilebilir. Diğer Ramazan ayı gelince kaza bırakılıp Ramazan orucuna başlanır. Ramazan orucu tutulduktan sonra kazaya devam edilir.
İbni Ömer (r.a)’dan Rasulullah (s.a.s)’in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
“Ramazan orucunu kaza eden kimse isterse ara vererek isterse ara vermeyip peş peşe kaza eder.”
(Dare Kutni)’İbni Cevzi bu hadis için Sahih dedi.
6 - Nafile olarak tutulan bir orucun, başlandığında tutulması, bozulduğunda da kaza edilmesi vacip olur. Allah CC selamı bereketi Rahmeti üzerinize olsun.
METİN ALKAN
EĞİTİMCİ YAZAR